Το Νησί της θεάς Δήμητρας- Θρησκεία και Τελετουργία

Μεσόμφαλης φιάλη 325 - 275 π.Χ., Σικελιωτών (Ελλήνων Σικελίας). Χρυσό, (3,7 x 22,8 εκ., 982,4 g). Βρίσκεται αρχ. Μουσείο της πόλεως Ιμέρα.

Οι Έλληνες από την ηπειρωτική Ελλάδα έφεραν τους μύθους και τις θρησκευτικές πρακτικές στη Σικελία. Ήθελαν να αγιάσουν τις νέες αποικίες και να διατηρήσουν τους δεσμούς με τη μητρόπολη και έχτισαν βωμούς και ναούς. Ο Απόλλωνας, η θεότητα προστάτιδα των εποίκων, έλαβε τις πρώτα θυσίες τους, αλλά και άλλες θεότητες, όπως ο θεός του κρασιού ο Διόνυσος και ο θεοποιημένος ήρωας Ηρακλής, επίσης τιμόντουσαν. Διαπρεπής μεταξύ των θεοτήτων ήταν η Δήμητρα, θεά των σιτηρών, και η κόρη της Περσεφόνη ή Κόρη, των οποίων ιερά είναι διασκορπισμένα στο νησί.


Ονομάζεται μια φιάλη , το είδος του πιάτου φαίνεται από τα παραπάνω ότι χρησιμοποιήθηκε για να χύνουν το υγρό προσφοράς σε ένα βωμό κατά τη διάρκεια θρησκευτικών τελετών. Ο όρος ΦΙΑΛΗ αναφέρεται στην κεντρικό θολωτό κομβίον του, ή ομφαλός .Κατασκευασμένο από δυόμισι κιλά καθαρού χρυσού, αυτή η φιάλη θα έχει επίσης υπάρξει ως ένα δαπανηρό αναθηματικό δώρο και μπορεί να ήταν μέρος ενός θησαυρού, παρόλο που ο ακριβής προέλευσης του είναι άγνωστη.



Γαμικός λέβητας (Βάζο με καπάκι Γάμου) , 225 - 125 π.Χ., Σικελιωτών (Ελλήνων Σικελίας). Τερακότα, χρωστική ουσία, και χρυσός. (57,2 χ 53,3 εκατοστά). Archivio del Dipartimento di Scienze Umanistiche dell'Università di Catania (πρόγραμμα "Κατάνια-Λέτσε»)

ργαστήρια στην κεντρική πόλη της Σικελίας, την Κεντόριπα [...Ο Θουκυδίδης αναφέρει την Κεντόριπα ως πόλη των Σικελών , εξελληνίστηκε τον 5ο π.Χ. αιώνα. Έγινε σύμμαχος των Αθηναίων κατά τη στιγμή της αποστολής τους κατά των Συρακουσών , και διατήρησε την ανεξαρτησία της σχεδόν χωρίς διακοπή (αν και έπεσε κάτω από την εξουσία του Αγαθοκλή ) μέχρι το πρώτο Καρχηδονιακό πολέμο . Ο Κικέρων περιγράφει, ίσως με κάποια υπερβολή, ως  μακράν η μεγαλύτερη και πλουσιότερη πόλη της Σικελίας, και πως έχει πληθυσμό 10.000 κατοίκους, που ασχολούνται με την καλλιέργεια μιας εκτεταμένης περιοχής....] παράγεται και όχι μόνο εκεί, ένα ξεχωριστό στυλ αγγειοπλαστικής, με λεπτά, παστέλ χρώματα που εφαρμόζονται μετά το ψήσιμο. Αυτά τα εύθραυστα αγγεία δεν προορίζονται για
καθημερινή χρήση, αλλά έγιναν για να εμφανιστούν σε ταφικές τελετές, και στη συνέχεια τοποθετούνται σε τάφους.




Το σημερινό οικόσημο της πόλεως με ελληνική γραφή.

 Η Επαύλια , μια τελετή στην οποία παραχωρούνται τα δώρα στη νύφη,…[ Την ημέρα πριν από το γάμο τελούνταν τα προαύλια και την επομένη του γάμου τα επαύλια (τα ονόματα αυτά παράγονται από το ρήμα "αυλίζομαι", που σημαίνει "περνώ τη νύχτα"…] είναι ζωγραφισμένα πάνω σε αυτό το σκεύος. Κάτω από ένα σκιάδιον στην ύπαιθρο, η νεόνυμφη στηρίζεται άνετα στον καναπέ και αερίζεται με έναν ανεμιστήρα από μία σύντροφο της. Το κάλυμμα είναι διακοσμημένο με ένα θαλάσσιο τέρας, έναν τρίτωνα . Σκηνές από τον γάμο είναι κοινές για τα σκάφη που ανακαλύφθηκαν στα νεκροταφεία της Centuripe. Μπορούν να παραπέμπουν σε συμβολικό γάμο μετά του θεού Διονύσου μέσω της μύησης στη λατρεία του,που υπόσχεται μια ευλογημένη μετά θάνατον ζωή.


Αγαλματίδιο του Ηρακλή, 250-150 π.Χ., Σικελιωτών (Ελλήνων Σικελίας).Χάλκινο, (22 x 15 εκ). - Αρχαιολογικό Πάρκο di Cava d'Ispica, Modica. 



Ο Ηρακλής στη Σικελία

Γεννημένος από το θεό Δία και της θνητής Αλκμήνης, ο ήρωας Ηρακλής ήταν ευλογημένος με υπεράνθρωπη δύναμη, αλλά καταδικάστηκε από την ζηλιάρα σύζυγο του Δία Ήρα να εκτελέσει μια σειρά από άθλους. Ο Ηρακλής ταξίδεψε στα πέρατα του τότε γνωστού κόσμου για να ολοκληρώσει αυτά τα κατορθώματα, κατατροπώνοντας κτήνη που απειλούσαν την πολιτισμένη ζωή. Με την ακατάβλητη δύναμη αλλά και την άσκηση, προκειμένου να δαμάσει τα εδάφη, κάτι που ενσάρκωνε την ζωή των ελλήνων αποίκων, της Σικελίας με πολλούς Έλληνες θιασώτες της λατρείας του που συνδέονται με υπερηφάνεια για τις πράξεις του στις πρωτόγνωρες πόλεις τους . Μετά την κλοπή των βοοειδών του τριπλοκέφαλου τέρατος Γηρυόνη, ο Ηρακλής τους οδήγησε και σε ολόκληρη τη Σικελία, με την καταπολέμηση του γίγαντα Έρυξ .Στην ελληνική μυθολογία ο Έρυξ (Έρυκας) ήταν γιος του Αργοναύτη Βούτη. Ο Βούτης αρπάχθηκε από τη θεά Αφροδίτη τη στιγμή που ήταν έτοιμος να υποκύψει στο κάλεσμα των Σειρήνων. Τον πήγε στη Σικελία, όπου έγινε βασιλιάς και έδωσε το όνομα του γιου του Έρυκα στο βουνό το γνωστό στην αρχαιότητα για το ιερό της Αφροδίτης που βρισκόταν στην κορυφή του.

Σε άλλη παράδοση, ο Έρυξ ήταν γιος της ίδιας της Αφροδίτης και του Ποσειδώνα, ενώ υπάρχει και η παράδοση ότι ο Βούτης δεν ήταν Αργοναύτης, αλλά ντόπιος βασιλιάς που ίδρυσε τον ναό της «Ερυκίνης Αφροδίτης».


Επιστρέφοντας ο Ηρακλής από τον άθλο με τα Βόδια του Γηρυόνη συνάντησε τον Έρυκα, που είχε πια διαδεχθεί τον πατέρα του στον θρόνο των Ελυμιών. Ο Έρυξ, ως εξαιρετικά καλός παλαιστής, τον προκάλεσε σε πάλη για να του τα πάρει. Ο Ηρακλής δέχθηκε και, νικώντας τον στην πάλη, τον σκότωσε. Αντί να κρατήσει όμως το βασίλειο του αντιπάλου του, το άφησε στους ντόπιους Σικελούς, λέγοντάς τους ότι κάποια μέρα ένας από τους απογόνους του θα ερχόταν να πάρει την εξουσία. Αυτό και έγινε όταν ο Δωριέας ήρθε και ίδρυσε αποικία στο μέρος αυτό.

Μία εναλλακτική εκδοχή για τον θάνατο του Έρυκα είναι ότι τον απολίθωσε ο Περσέας με την κεφαλή της Μέδουσας.


Στην Ιμέρα, η ομώνυμη νύμφη της πόλης προκάλεσε θερμές πηγές να αναβλύζουν για να απαλύνει τον κουρασμένο ήρωα, ένας μύθος που εξηγεί την σύμφαση του με την υγεία και της αποκατάστασης με ιαματικά νερά. Οι αντικρουόμενες όψεις της ταυτότητας του ως μοναχικός βοσκός, ή βίαιος θύτης και του ειρηνικού θεραπευτή Ηρακλή ,ήταν αυξημένη μεταξύ των ανδρών της αγροτικής Σικελίας, οι οποίοι όχι μόνο είχαν πολλά κοπάδια, αλλά και εργαζόντουσαν ως μισθοφόροι βοσκοί . Ο Ηρακλής ,επίσης ήταν στενά συνδεδεμένος με ιαματικά νερά. Αυτό το αγαλματίδιο παραπάνω ανακτήθηκε από την κοίτη ενός ποταμού στην Contrada Cafeo κοντά στην Modica, γεγονός που υποδηλώνει ότι ένα ιερό του ήρωα βρισκόταν σε κοντινή απόσταση. Φορώντας την λεοντή του πάνω από το κεφάλι του, κρατά ένα τόξο και όχι το σύνηθες ρόπαλο . Από το άλλο χέρι ο ήρωας Άλλη πλευρά του μπορεί να κρατούσε το κέρας της Αμάλθειας ή ένα μήλο από τις Εσπερίδες, βραβείο από έναν από τους άθλους του στη δυτική Μεσόγειο.


Η Δήμητρα και η Περσεφόνη στην Σικελία

[Η Δήμητρα και της Περσεφόνη....] έκαναν αυτό το νησί αγαπημένο τους καταφύγιο, επειδή είχαν τιμηθεί από αυτούς πριν από όλους τους άλλους . 
-Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη της Ιστορίας , 60-30 π.Χ.

Η λατρεία της Δήμητρας και της Περσεφόνης ήταν που αγκάλιασαν με ενθουσιασμό στην κεντρική Σικελία. Εκεί, σύμφωνα με το μύθο, ο θεός Άδης είχε κλέψει την Περσεφόνη όταν αυτή έκοβε αγριολούλουδα στην όχθη μιας λίμνης κοντά στην Enna, και την κατέβασε στον Κάτω Κόσμο από το φλογερό ηφαίστειο Αίτνα. Κατά συνέπεια, εκεί πέρασε μέρος της ζωής της κάθε χρόνο κάτω από το έδαφος, ως η σύζυγος του Άδη και βασίλισσα, και ένα μέρος πάνω από το έδαφος με τη Δήμητρα. Η Ετήσια κατάβαση της στον κάτω Κόσμο συνδεόταν με τη γονιμότητα της γεωργίας και τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής, και η λατρεία τους ήταν συνδεδεμένη με τις θηλυκές τελετουργίες όπως ο γάμος και ο τοκετός. Για τους θιασώτες της λατρείας της Δήμητρας και της Περσεφόνης, καθώς και με τον Διόνυσο και τον Ηρακλή, υπόσχονταν επίσης μια ευλογημένη μετά θάνατον ζωή.



Αγαλματίδιο της Δήμητρας, 450-400 π.Χ., Σικελιωτών (Ελλήνων Σικελίας.Τερακότα, (53,3 x 19,4 x 11,4 εκατοστά). Κανάτα με σπόρους, 450-400 π.Χ., Σικελιωτών (Ελλήνων Σικελίας). Τερακότα, (6 x 6.4 εκατοστά). Museo Archeologico Regionale, (Gela ) Γέλα . 

Βρέθηκαν μαζί σε ένα πέτρινο βωμό σε ένα μικρό ιερό που έχει πληγεί από πυρκαγιάτα αναθηματικά στοιχεία αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα της Δήμητρας στην πτυχή της ως Θεσμοφόρο ,η θεά που έδωσε στην ανθρωπότητα την γνώση της καλλιέργειας σιτηρών και κατά συνέπεια την πολιτισμένη ζωή. Σε κοντινή απόσταση, άφησε κάποιος ως ευχαριστώ για μια πλούσια συγκομιδή, μια μικρογραφία κανάτας με σιτάρι, Επίσης το κριθάρι, που φαίνονται οι σπόροι ανακαλύφθηκε απανθρακωμένο από τις φλόγες, όπως φαίνεται παρακάτω. Το λατρευτικό αφιερωματικό αγαλματίδιο είχε επισκευαστεί κατά την αρχαιότητα με νέο, κάπως μεγαλύτερο κεφάλι. Με ψηλά το στέμμα του, παχιές υφασμάτινες πτυχώσεις ο τύπος αυτός είναι απόδοση από έκδοση μεγάλης κλίμακας στα αγάλματα της θεότητας. 


ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ 





full-width



ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΚΑΝΟΝΙΚΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΣΤΟ ΚΙΝΗΤΟ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΤΗΣ