Τα οικοδομικά κατάλοιπα μιας πόλης της αρχαιότητας φέρνουν στο φως ανασκαφές στο νομό Καστοριάς. Αν οι υποθέσεις των αρχαιολόγων ευσταθούν, η πόλη αυτή δεν ήταν άλλη από το Αργος της Oρεστίδας, πατρίδα των Aργεαδών βασιλέων, από τα σημαντικότερα κέντρα της Μακεδονίας.
- Ο Θ. Παπαζώτος εντόπισε τα ίχνη της Διοκλητιανούπολης: παλαιοχριστιανικές βασιλικές και μέρος των τειχών της.
«Οι αρχαιότητες της Παραβέλας βρίσκονται εκτός των ορίων της Διοκλητιανούπολης, που έχει εντοπιστεί τρία χιλιόμετρα πιο πέρα, και αποτελούν τα κατάλοιπα μιας πόλης αρχαιότερης από αυτήν», λέει στον «ΑτΚ» ο Δ. Δαμάσκος.
Στην Παραβέλα ο Θ. Παπαζώτος είχε εντοπίσει μερικώς κτίσμα, το οποίο μπορεί να χρονολογηθεί με ασφάλεια πριν από την εποχή του Διοκλητιανού. Η νέα ανασκαφή επιχειρεί να διερευνήσει πλήρως τα οικοδομικά κατάλοιπα στο χώρο: ένα εντυπωσιακού μεγέθους ρωμαϊκό αίθριο (52 Χ 30 μέτρα), δίπλα στο οποίο υπάρχει και μικρότερη αίθουσα. «Το μικρότερο αυτό κτίσμα αποτελούσε ενδεχομένως την έδρα του Κοινού των Ορεστών, το βουλευτήριο της εποχής, και για το λόγο αυτό συμπεραίνουμε ότι πρέπει να εντασσόταν σε έναν πολεοδομικό ιστό -δε βρισκόταν στη μέση του πουθενά», σημειώνει ο Δ. Δαμάσκος. «Επιχειρούμε να διερευνήσουμε το χρονικό ορίζοντα χρήσης των κτιρίων και να διαπιστώσουμε αν υπάρχουν άλλα μνημεία μικρότερα ανάμεσα στα ανεσκαμμένα κτίσματα», λέει ο κ. Δαμάσκος, ο οποίος προσθέτει ότι τις δύο τελευταίες χρονιές έχουν εντοπιστεί επίσης δύο ταφικά οικοδομήματα.
Κατά τις δύο τελευταίες σεζόν, η ανασκαφή έφερε στο φως αρκετά κινητά ευρήματα: έναν πολύ μεγάλο αριθμό μαρμάρινων θραυσμάτων, τμήματα ορθομαρμάρωσης της αίθουσας που ήταν στρωμένη με μάρμαρα πολύ καλής ποιότητας: λευκό από τη Θάσο, πράσινο από Θεσσαλία και ερυθρωπό άγνωστης προέλευσης. Επίσης βρέθηκαν αρκετά νομίσματα: ανάμεσά τους ένα χάλκινο του 3ου αιώνα μ.Χ., κοπή Θεσσαλονικέων, ένα άλλο του Κοινού των Μακεδόνων που απεικονίζει τον Αλέξανδρο κι ένα τρίτο του Κασσάνδρου (306 - 297 π.Χ.).
«Το νόμισμα αυτό του Κασσάνδρου, το πρωιμότερο εύρημα της ανασκαφής και από τα πρωιμότερα σε ολόκληρη την περιοχή του Αργους, δείχνει ότι ο χώρος ήταν σε κατοίκηση ήδη από τα ελληνιστικά χρόνια», εξηγεί ο κ. Δαμάσκος.
Σκοπός της ανασκαφής στην Παραβέλα, που θα συνεχιστεί και την ερχόμενη σεζόν, είναι η περαιτέρω διερεύνηση των αρχιτεκτονικών καταλοίπων του χώρου και της σχέσης τους με το αρχαίο Αργος.
Το Αργος και οι «ανυπάκουοι» Ορέστες
Iδιαίτερη σημασία για την ιστορία της Mακεδονίας έχει το Αργος της Oρεστίδας, καθώς, σύμφωνα με την αρχαία γραμματεία, θεωρούνταν η πατρίδα των Aργεαδών βασιλέων. Oι Oρέστες παρέμειναν για μεγάλο διάστημα ανεξάρτητο έθνος μέχρι την προσάρτησή τους στο μακεδονικό βασίλειο την εποχή του Φιλίππου B'. Τους ρωμαϊκούς χρόνους, οι κάτοικοι της Oρεστίδας, συνασπισμένοι στο Kοινόν των Oρεστών, κατείχαν θεωρητικά προνομιακή σχέση με τη Pώμη σε σύγκριση με τα υπόλοιπα διαμερίσματα της Mακεδονίας.
Επιγραφικές μαρτυρίες αναφέρουν την ύπαρξη ενός Κοινού των Ορεστών, η έδρα του οποίου απασχόλησε την έρευνα. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες αυτές, πιθανολογείται ότι θα πρέπει να βρισκόταν εκεί που βρίσκεται το σημερινό Αργος Oρεστικό, όπου ανασκαφές και επιφανειακές έρευνες στη θέση Aρμενοχώρι έφεραν στο φως ευρήματα των αυτοκρατορικών και βυζαντινών χρόνων. Aνάμεσά τους συγκαταλέγεται τμήμα τιμητικού ενεπίγραφου βάθρου προς τιμήν του αυτοκράτορα Kλαυδίου, που ανατέθηκε από το Kοινό.
